Oktoda
Oktoda jest elektronową lampą próżniową zawierającą zgodnie z nazwą osiem elektrod - anodę, katodę oraz sześć siatek.
Historia i budowa
Pierwsze oktody były odpowiedzią firmy Philips na wypuszczone przez amerykańską firmę RCA w 1933 roku mieszające heptody 2A7 i 6A7. Wyprodukowana w następnym roku oktoda Philipsa AK1 miała budowę podobną do heptody, dodano jednak szóstą siatkę, której rolą było hamowanie elektronów wtórnych wybitych z anody i przeciwdziałanie efektowi dynatronowemu. Koncepcja oktod mieszających była nadal rozwijana głównie przez Philipsa (w USA stosowano raczej heptody, a niemiecki Telefunken rozwijał konstrukcję kombinowanej triody-heksody). Powstały lampy AK2 (oraz jej odmiany o innym żarzeniu EK1, CK1), EK2 (w serii czerwonej) i EK3 (CK3).
Siatka pierwsza i czwarta są w tych lampach siatkami sterującymi, siatka druga pełni rolę anody oscylatora lokalnego ([[heterodyna|heterodyny)), siatki trzecia i piąta to siatki ekranujące (ich znaczenie jest identyczne jak siatki drugiej w tetrodzie) a siatka szósta to siatka hamująca.
Oktody mieszające były powszechnie stosowane w superheterodynowych odbiornikach radiowych drugiej połowy lat trzydziestych. Z początkiem lat czterdziestych zostały wyparte przez kombinowane triody-heksody i triody-heptody, gdyż miały gorsze od nich parametry w zakresie krótkofalowym. Ostatnimi opracowanymi lampami tej grupy były bateryjne DK21 (z cokołem oktalowym), DK25 (z cokołem loktalowym) i DK40 (z cokołem rimlock).
Zastosowania
Oktoda jest lampą specjalnie zaprojektowaną do budowy mieszaczy - uproszczony schemat mieszacza na oktodzie widoczny jest na rysunku. Siatka pierwsza wraz z siatką drugą tworzy triodę oscylacyjną generatora lokalnego, siatka druga oktody pełni funkcję anody tej triody. Ponieważ jednak jest siatką a nie jednolitą powierzchnią, to większość docierającego do niej strumienia elektronowego przez nią przechodzi i dolatuje do dalszych elektrod. Strumień ten jest zmodulowany częstotliwością generatora. Następna w kolejności siatka - trzecia podłączona jest do stałego dodatniego napięcia i ekranuje od siebie siatkę drugą (anodę oscylatora) od siatki czwartej - drugiej siatki sterującej. Analogicznie do trzeciej działa siatka piąta - izoluje od siebie drugą siatkę sterującą od anody. Sygnał wejściowy doprowadzony siatki czwartej. Zmienia ona rozpływ prądu pomiędzy siatkę trzecią a anodę - ostatecznie strumień elektronów mijający siatkę czwartą jest zmodulowany podwójnie - zarówno sygnałem wejściowym, jak i sygnałem z generatora. Ostatnią siatką jest siatka szósta - jest to siatka hamująca elektrony wtórne z anody podążające z powrotem do siatki piątej.
W europejskim systemie oznaczeń lamp oktody mają symbol K.
Bibliografia
- Jan Hennel, Zarys lamp elektronowych (tom 1), Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Wydanie I, Warszawa 1961
Linki zewnętrzne
Radiomuseum: