Tekst źródłowy strony EL34

{{Lampa|typ=EL34|rodzaj=Pentoda mocy|zdjęcie=EL34 JJ.JPG|Pamax=25 W|Uamax=800 V|Us2max=425 V|Ikmax=150 mA|żarzenie=pośrednie, równoległe|Uż=6.3V|Iż=1.5 A|Sa=11 mA/V|Ri=15 kΩ|cokół=EL34 cok.png}}
'''EL34''' - bardzo popularna pentoda mocy o ośmionóżkowym cokole oktalowym, powszechnie używana w końcowym okresie techniki lampowej w urządzeniach większej mocy.

== Historia i zastosowania ==
W roku 1948 firma Philips wypuściła pentodę mocy EL60, o dopuszczalnej mocy strat w anodzie równej 25W. Była ona rozwinięciem konstrukcji [[EL6]]/[[EL12]] o zwiększonej mocy a nieco mniejszym nachyleniu charakterystyki. Zastąpiła ona produkowaną od wczesnych lat trzydziestych lampę F443. Była wyposażona w rzadki dziewięcionóżkowy cokół loktalowy (podobny do posiadanego przez lampę [[EF50]], ale o grubszych nóżkach). Ponieważ nie zdobył on uznania, rok później została wypuszczona lampa EL34, o identycznej charakterystyce elektrycznej, a posiadająca już typowy cokół oktalowy.

W USA podjęto produkcję lampy 6CA7 - tetrody strumieniowej o takiej samej charakterystyce elektrycznej. Z biegiem czasu pojawiły się również tetrody oznaczone jako EL34 i pentody 6CA7. Niekiedy można spotkać lampy posiadające obydwa oznaczenia.

Lampy EL34 zdobyły olbrzymią popularność we wzmacniaczach akustycznych średniej mocy. Stosowano je w konstrukcjach wzmacniaczy HiFi zarówno europejskich, jak i amerykańskich. Można wymienić firmy Philips, Marantz, H. H. Scott, Eico, Heath, Acrosound, Fisher i wiele, wiele innych.

Wykorzystano ją nawet w układzie wzmacniacza w klasie A z pojedynczą lampą (brytyjski Pye Mozart z 1958 roku), choć w epoce świetności układów lampowych większych lamp w tym trybie pracy raczej nie stosowano. Układ wyjściowy pracował z dzielonym obciążeniem i zapewniał minimalne parametry klasy HiFi (zniekształcenia nieliniowe 0.3% przy mocy wyjściowej 10 W).

Popularność EL34's we wzmacniaczach gitarowych datuje się od 1965, kiedy Jim Marshall zastosował ją we wzmacniaczu JTM45. Ten i pochodne wzmacniacze stały się standardem dla brytyjskiego blues-rocka. Wkrótce lampy EL34 znalazły zastosowanie w licznych wzmacniaczach firm Hiwatt, Orange, Traynor, Laney i innych.

Nie jest jasne, czy lampa EL34 była produkowana również w Polsce, jeżeli tak to w bardzo niewielkiej liczbie. Znajduje się w katalogu przedsiębiorstwa UNITRA-Unizet, ale jako producent wymieniony jest tam RFT z NRD<ref>{{Książka |tytuł=Lampy odbiorcze wydawnictwo=WEMA |rok=1974}}</ref>. Była natomiast używana we wzmacniaczach radiowęzłowych średniej mocy (na przykład serii BIS, W100, Ampli, Telos), szafach grających, urządzeniach laboratoryjnych itp.

== Odpowiedniki ==
<div style="float:right">
[[Plik:Gocetrajkoski6.jpg|thumb|400px|Lampy EL34 różnych producentów]]
</div>
* Odpowiedniki lampy EL34: 6CA7 (oznaczenie amerykańskie, zwykle tetroda strumieniowa), 6П27С (oznaczenie radzieckie);
* Wersje przemysłowo-wojskowe o zwiększonej niezawodności i trwałości: E34L;
* Lampa różniące się od EL34 jedynie cokołem: EL60.

Współcześnie lampy EL34 są produkowane w Chinach, krajach byłego ZSRR i niektórych krajach byłego bloku radzieckiego. Różne firmy sprzedają je pod różnymi nazwami, niekiedy bardzo fantazyjnymi. Stosowane są głównie we wzmacniaczach gitarowych.

== Ciekawostki ==
* Firma Dynaco stosowała lampy EL34 w swoich wzmacniaczach Mark II i Stereo-70, sprzedawanych również w kitach do samodzielnego składania. Osiągnęły one olbrzymią popularność,  w latach od 1958 do 1977 sprzedano w USA około pół miliona zestawów Stereo-70.

== Właściwości i możliwości zastosowania ==
Lampa EL34 jest jedną z podstawowych służących do budowy stopni wyjściowych wzmacniaczy małej częstotliwości większej mocy.

W pentodowym układzie SE przy starannej konstrukcji i dobrym transformatorze można uzyskać parametry na dolnej granicy HiFi.

W przeciwsobnym układzie w klasie B teoretycznie możliwe jest uzyskanie mocy 100W, ale lampa pracuje wtedy w dosyć ciężkich warunkach, a konstrukcja nie jest łatwa (800 V napięcia anodowego grozi przebiciami na podstawce). Bardziej typowe są bezpieczne rozwiązania w klasie AB, i B, również w układach z dzielonym obciążeniem [[ultra linear]] i [[QUAD]], w których uzyskuje się zwykle moc około 40 W z pary lamp przy bardzo dobrych parametrach i większej trwałości lamp.

Lampy EL34 przy włączeniu w układzie triody bywają też stosowane we wzmacniaczach w [[Układ Williamsona|układzie Williamsona]].

Karty katalogowe EL34 często zawierają po kilka propozycji doboru właściwych punktów pracy w różnych układach.

== Przypisy ==
<references/>

== Bibliografia ==
# {{Książka | imię = Piotr |nazwisko=Mikołajczyk |imię2=Bohdan |nazwisko2=Paszkowski |tytuł = Electronic Universal Vade-mecum |rok = 1964 | wydawnictwo = WNT |miejsce = Warszawa}}

== Linki zewnętrzne ==
* Radiomuseum EL34: [http://www.radiomuseum.org/tubes/tube_el34.html].
* Karta katalogowa EL34 [http://www.mif.pg.gda.pl/homepages/frank/sheets/030/e/EL34.pdf]

{{Objaśnienia skrótów}}

[[Kategoria:Lampy według typu]]