Tekst źródłowy strony Krytron

[[Plik:KN2KrytronTube.jpg|thumb|right|150px|Krytron KN2 produkcji Perkin-Elmer (EG&G)]]
'''Krytron''' –  czteroelektrodowa [[lampa gazowana]] z [[zimna katoda|zimną katodą]] służąca do szybkiego przełączania dużych prądów wysokiego napięcia. Działa na zasadzie łuku elektrycznego. Wersja [[lampa próżniowa|próżniowa]] tej lampy (bardziej odporna na promieniowanie jonizujące) nosi nazwę '''Sprytron'''.

== Budowa ==
Krytron posiada cztery elektrody, oprócz zimnej katody, anody i siatki (elektrody wyzwalającej) jest jeszcze elektroda podtrzymująca umieszczona blisko katody. Spolaryzowana dodatnio elektroda podtrzymująca zapewnia ciągłe wyładowanie w niewielkim obszarze przykatodowym. Anoda jest spolaryzowana dodatnio, a po podaniu dodatniego impulsu sterującego na siatkę następuje wyładowanie łukowe pomiędzy katodą i anodą. Ze względu na obecność zjonizowanego gazu w sąsiedztwie katody proces ten jest bardzo szybki. W celu zwiększenia stopnia jonizacji w lampie dodatkowo umieszcza się niewielką izotopu β-promieniotwórczego (zwykle niklu 63).

== Parametry i zastosowanie ==
Krytrony to lampy bardzo specjalistyczne - przełączają prądy rzędu tysięcy amperów przy napięciach rzędu kilowoltów. Ich cechą charakterystyczną jest bardzo szybki czas włączenia, o kilka rzędów wielkości mniejszy niż w konwencjonalnych tyratronach. Posiadają również bardzo dobrą powtarzalność charakterystyk dynamicznych. Powoduje to, że znajdują zastosowanie głównie w urządzeniach militarnych i przemysłowych - w detonatorach (również ładunków nuklearnych), układach wyzwalania impulsowych laserów czy urządzeń do zgrzewania. 

== Ciekawostki ==
* Krytron "wystąpił" w filmie "Frantic" Romana Polańskiego.
* Amarykański fizyk Richard Kelly Smyth został w 1985 aresztowany pod zarzutem nielegalnego eksportu krytronów. Oczekując na proces zbiegł, został ujęty w 2001 na Maladze i po ekstradycji skazany na 40 miesięcy więzienia.

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.electricstuff.co.uk/pulse.html#Krytron  Strona John’а Pasley’a о lampach przełączających.]
* [http://www.tubecollector.org/krytron.htm Podstawowe parametry kilku krytronów.]

[[Kategoria:Lampy elektronowe]]