Tekst źródłowy strony ECC83

{{Lampa|typ=ECC83|rodzaj=Podwójna trioda|zdjęcie=Dubulttriode darbiibaa.jpg|Pamax=1W|Uamax=300 V|Ikmax=8 mA|K=100|żarzenie=równoległe lub szeregowe|Uż=6.3V, 12.6V|Iż=0.3A, 0.15A|cokół=Ecc83 cok.gif|frank=ECC83 }}
'''ECC83''' jest bardzo popularną podwójną triodą o cokole nowalowym, przeznaczoną do wzmacniaczy małej częstotliwości i prądu stałego o dużym wzmocnieniu.

Amerykańskim oznaczeniem lampy ECC83 jest '''12AX7A'''.

== Historia i zastosowania ==
W połowie 1947 firma RCA wprowadziła na rynek lampę 12AX7 – podwójną triodę o dużym wzmocnieniu i nowym cokole nowalowym (9-nóżkowym). Elektrycznie jest ona w zasadzie dwiema triodami "wyciągniętymi" z [[lampa kombinowana|kombinowanej]] lampy 6AV6 (duodioda-trioda, europejskie oznaczenie EBC91) umieszczonymi w jednej bańce. 6AV6 z kolei jest miniaturową wersją oktalowej lampy 6SQ7 (produkowanej również w ZSRR pod nazwą 6Г2). 6SQ7 jest zaś elektrycznie bardzo podobna do lampy 75 pochodzącej jeszcze z lat 30.

W odpowiedzi Philips (wraz z zależnymi firmami Amperex i Mullard) opracował ECC83, podobną lampę, o znacząco mniejszym mikrofonowaniu i przekonstruowanym grzejniku (biflarnym), który umożliwiał stosowanie lampy również w układach z szeregowym żarzeniem i powodował mniejszy przydźwięk. Spowodowało to swoistą "walkę na ogłoszenia"<ref>''Wireless World'', Jan. 1950, str. 45.</ref><ref>''Wireless World'', Sept. 1952, str. 3.</ref><ref>''Wireless World'', Oct. 1950, str. 3, 70.</ref>. W rezultacie amerykański Sonoton wprowadził lampę 7025, o właściwościach takich samych jak ECC83. Większość amerykańskich firm wkrótce podjęła produkcję tak zmodernizowanej 12AX7 pod nazwą 12AX7A, niektóre zmodyfikowały konstrukcję pozostając przy starej nazwie.

ECC83/12AX7A to lampa o bardzo wszechstronnym zastosowaniu, masowo stosowana w różnorakich układach prądu stałego i małej częstotliwości, zarówno w sprzęcie powszechnego użytku, jak układach profesjonalnych i przemysłowych.

W Polsce ECC83 były produkowane (prawdopodobnie) w niewielkim zakresie, natomiast UNITRA rozprowadzała lampy importowane z NRD<ref>UNITRA (katalog), ''Lampy odbiorcze'', WEMA, Warszawa 1974.</ref>. [[Diora]] zastosowała lampy ECC83 w radioodbiornikach [[Aria]], [[Boston]], [[Carmen Stereo]] oraz we wzmacniaczu [[DSL-201]], a [[ZRK]] w odbiornikach [[Capella]], [[Eroica]], [[Turandot]], [[Wirtuoz]] oraz w magnetofonach [[ZK 120]] i [[ZK 140]]. Łódzka [[Fonica]] zastosowała je w [[szafa grająca|szafach grających]] M-110 Meloman, M-122 i M-123 oraz we wzmacniaczach W 600, W 701 i WG-260 Stereo.

W 2012 produkowano ją jeszcze w Chinach (Shuguang), Rosji (sprzedawane pod wieloma nazwami) i Słowacji (JJ), głównie z przeznaczeniem do wzmacniaczy gitarowych.

== Odpowiedniki ==
<div style="float:right">
[[Plik:ECC83 var.jpg|thumb|300px|Lampy ECC83 i E83CC (wersja militarno-przemysłowa) różnych producentów europejskich]]
</div>
* Odpowiednikami ECC83 produkowanymi przez różne firmy były lampy B339, ECC803, 6L13, 12AX7R, 12DF7, 12DT7, 6681, 7025 i 7729.
* Wersje o zwiększonej niezawodności i trwałości (dla celów wojskowych, przemysłowych, lotniczych itp.) produkowano pod nazwami ECC803S, E83CC, M8137, QB339, 12AX7WA, 12AX7S, 5721, 5751WA i 6057. W Wielkiej Brytanii lampy przeznaczone do celów wojskowych oznaczano kodem CV4004.
* W ZSRR nie produkowano ścisłego odpowiednika lampy ECC83, ale podobną lampę 6Н2П (6N2P).

[[Plik:K2-w Vacuum Tube Op-amp.jpg|thumb|120px|Wzmacniacz operacyjny Philbrick K2-W.]]

== Ciekawostki ==
* Pierwszy komercyjnie dostępny wzmacniacz operacyjny, K2-W wyprodukowany przez firmę George A. Philbrick Researches 1952 zawierał dwie lampy 12AX7. Był stosowany w modułach funkcyjnych komputerów analogowych<ref>[http://www.philbrickarchive.org/k3_series_components.htm Elementy komputerów analogowych]</ref>.
* Lampa ECC83 wraz z odmianami była (i nadal jest) najpopularniejszą lampą stosowaną w stopniach wstępnych lampowych wzmacniaczy gitarowych najbardziej znanych firm: Fender<ref name="www.fender.com">[http://www.fender.com/support/articles.php?section=downloads&category=amplifier-schematics Fender® Support]</ref>, Marshal<ref>[http://www.marshallamps.com/heritage/valvestate_i/valvestate_i_01.asp Marshall Amps Heritage]</ref>, Vox (między innymi AC15, AC30)<ref name="www.voxamps.com">[http://www.voxamps.com/support/circuits/ VOX Vintage Circuit Diagrams] </ref> i wielu innych.
* Niektóre profesjonalne nowsze wersje lampy były produkowane z [[siatka napinana|siatką napinaną]], na przykład E83CC firmy Tesla.
* Grzejnik niektórych wersji lampy ECC83 dosyć intensywnie rozbłyskuje po włączeniu zasilania, jest to całkowicie normalne i nie ma wpływu na trwałość lampy.

== Właściwości i propozycje wykorzystania ==
[[Plik:ECC83_A1.png|thumb|250px|left|Podstawowy układ wzmacniacza napięciowego z automatyczną polaryzacją na triodzie ECC83.]]
[[Plik:TriodeECC83Characteristic1.png|thumb|250px|right|Charakterystyka lampy ECC83.]]
ECC83 to najpopularniejsza lampa przeznaczona do wzmacniaczy napięciowych małej częstotliwości o dużym wzmocnieniu (osiągalne wzmocnienie na jednej triodzie osiąga w praktyce wartość do około 60). Na kartach katalogowych (i w tabeli poniżej) można znaleźć liczne propozycje typowych punktów pracy w takich zastosowaniach.

Żarzenie jest możliwe zarówno w układzie szeregowym (prąd 0.3 A lub 0.15 A), jak równoległym (napięcie 6.3 V lub 12.6 V).
<br style="clear:left;" />
{| class="wikitable"
|-
! colspan = 8 | Typowe punkty pracy wzmacniacza RC z [[automatyczna polaryzacja|automatyczną polaryzacją]]
|-
! U<sub>b</sub> [V]
! R<sub>a</sub> [kΩ]
! R<sub>g</sub> [kΩ]
! R<sub>k</sub> [kΩ]
! I<sub>a</sub> [mA]
! U<sub>a</sub>≈ [V]
! μ [V/V]
! h [%]
|- align=right
| rowspan=3 | 200
| 47 || 150 || 1.5 || 0.86 || 18 || 34 || 8.5
|- align=right
| 100 || 330 || 1.8 || 0.65 || 20 || 50 || 4.8
|-align=right
| 220 || 680 || 3.3 || 0.36 || 24 || 56 || 4.6
|- align=right
| rowspan=3 | 250
| 47 || 150 || 1.2 || 1.18 || 23 || 37.5 || 7.0
|- align=right
| 100 || 330 || 1.5 || 0.86 || 26 || 54.5 || 3.9
|-align=right
| 220 || 680 || 2.7 || 0.48 || 28 || 66.5 || 3.4
|- align=right
| rowspan=3 | 300
| 47 || 150 || 1.0 || 1.55 || 26 || 40 || 5.0
|- align=right
| 100 || 330 || 1.2 || 1.11 || 30 || 57 || 2.7
|-align=right
| 220 || 680 || 2.2 || 0.63 || 36 || 72 || 2.6
|- align=right
| rowspan=3 | 350
| 47 || 150 || 0.82 || 1.98 || 33 || 40 || 4.4
|- align=right
| 100 || 330 || 1.0 || 1.4 || 36 || 57 || 2.2
|-align=right
| 220 || 680 || 1.5 || 0.85 || 37 || 72 || 1.6
|}
{{Porównanie triod}}

== Przypisy ==
<references/>

{{Objaśnienia skrótów}}

[[Kategoria:Lampy według typu]]