Tekst źródłowy strony Nuwistor

[[Plik:Nuvistori.jpg|thumb|right|300px|Nuwistory produkcji radzieckiej.]]
'''Nuwistor''' - miniaturowa próżniowa [[lampa elektronowa]] o cylindrycznym układzie elektrod, o bańce wykonanej w całości z metalu i ceramiki. Zostały wprowadzone na rynek przez amerykańską firmę [[RCA]] na przełomie lat 50 i 60.

== Historia ==
[[Plik:6DS4NuvistorVacuumTube.jpg|thumb|right|200px|Nuwistor 6DS4 produkcji amerykańskiej firmy RCA.]]
[[Plik:Nuvistor trioda.png|thumb|right|200px|Budowa nuwistora - trioda.]]
[[Plik:Nuvistor tetroda ceram.png|thumb|right|200px|Budowa nuwistora - tetroda z izolatorem ceramicznym i anodą wyprowadzoną na bańkę.]]
Pierwszym nuwistorem była [[trioda]] [[6CW4]] amerykańskiej firmy [[RCA]], opisana w ''Electronic Design'' z 15 kwietnia 1959. Wkrótce Philips-Mullard wypuścił trzy typy: 7586, 7895 oraz [[tetroda|tetrodę]] 7587. Nuwistory były przeznaczone zasadniczo do sprzętu profesjonalnego i wojskowego, choć sporadycznie stosowano je również w odbiornikach radiowych (głowice UKF) i telewizyjnych. Niskie mikrofonowanie spowodowało, że stosowano je również we wzmacniaczach mikrofonów i czułych wzmacniaczach napięciowych małej częstotliwości wysokiej jakości.

Nuwistory powstały już w epoce elementów półprzewodnikowych, ale posiadały większe od ówczesnych tranzystorów częstotliwości pracy i dużą impedancję wyjściową (tranzystory FET nie były jeszcze produkowane przemysłowo). Na skutek rozwoju techniki półprzewodnikowej i poprawy parametrów elementów półprzewodnikowych bardzo szybko wyszły z użycia. 

W ZSRR nuwistory stosowano wyłącznie w sprzęcie profesjonalnym i wojskowym, były one spotykane stosunkowo często, choć mocno ustępowały popularności [[lampa pręcikowa|lampom pręcikowym]]. W ZSRR wyprodukowano jedyne typy nuwistorów będące [[pentoda|pentodą]] (6Ж54H) oraz [[dioda|diodą]] (6Д24H).

Lista nuwistorów:
* 2EG4;
* 2N-H12, 6N-H12 - triody produkcji japońskiej (Hitachi);
* 6CW4 - trioda o dużym wzmocnieniu (µ=62); 7895 - wersja o zwiększonej niezawodności;
:* oznaczenie radzieckie: 6С52Н (6S52N);
:* 2CW4 - wersja z grzejnikiem 2.1V / 450mA (używana w telewizorach); 13CW4 - wersja z grzejnikiem 13.5V / 60mA;
* 6DS4 - trioda o regulowanym wzmocnieniu ([[selektoda]]);
:* 2DS4 - wersja z grzejnikiem 2.1V / 450mA;
* 6DV4 - trioda o średnim wzmocnieniu; 7586 - wersja o zwiększonej niezawodności;
:* 2DV4 - wersja z grzejnikiem 2.1V / 450mA; 8393 - wersja z grzejnikiem 13.5V / 60mA;
:* oznaczenie radzieckie: 6С51Н (6S51N);
* 7587 - tetroda o krótkiej charakterystyce;
* 7895 - trioda o dużym wzmocnieniu;
* 8056 - trioda niskonapięciowa;
* 8058 - trioda bardzo wysokich częstotliwości z koncentrycznym wyprowadzeniem siatki;
* 8203 - trioda mocy;
* 8380 - tetroda mocy;
* 8382 - trioda;
* 8441 - trioda;
* 8456 - trioda;
* 8627 - trioda mocy;
* 8628 - trioda;
* 8672
* 8808 - trioda bardzo wysokich częstotliwości z koncentrycznym wyprowadzeniem siatki;
* 6Д24H (6D24N) - dioda sygnałowa produkcji ZSRR;
* 6Є12Н (6E12N) - tetroda produkcji ZSRR;
* 6Є13Н (6E13N) - tetroda produkcji ZSRR;
* 6Є14Н (6E14N) - tetroda produkcji ZSRR;
* 6Ж54H (6Ż54N) - pentoda produkcji ZSRR;
* 6П37H (6P37N) - tetroda mocy produkcji ZSRR;
* 6С53H (6S53N) - trioda produkcji ZSRR;
* 6С63H (6S63N) - trioda produkcji ZSRR;
* 6С65H (6S65N) - trioda produkcji ZSRR;

== Budowa ==
[[Plik:Elementy nuwistora.png|left|thumb|300px|Części składowe nuwistora (triody)<ref>''Practical Television'', Dec. 1962.</ref>.]]
Nuwistory są zbudowane całkowicie z metalu i ceramiki, bez użycia szkła. Nie posiadają rurek służących do odpompowywania wnętrza, cały proces produkcyjny był prowadzony przez proste roboty w komorach próżniowych. Jakość próżni w nuwistorach była bardzo dobra i nie stosowano geterów.

Elektrody mają budowę koncentryczną. W niektórych typach koncentryczne było również odizolowane za pomocą pierścieni ceramicznych wyprowadzenie anody i siatki sterującej.
{{Clear|left}}

== Właściwości ==
Charakteryzuje się m.in. niskimi szumami, niskim mikrofonowaniem, dużą wytrzymałością mechaniczną, dobrą stabilnością temperaturową oraz stosunkowo wysoką niezawodnością. Zmniejszenie wymiarów oraz odległości między elektrodami umożliwiło użycie tych lamp w wyższych zakresach częstotliwości, rzędu kilkuset MHz.

== Przypisy ==
<references/>

== Bibliografia ==
* Leonard Niemcewicz, ''Lampy elektronowe i półprzewodniki'', Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Wydanie III poprawione i uzupełnione, Warszawa 1968;
* ''RCA Nuvistors Reference Guide''.
* [http://www.radiomuseum.org/forum/nuvistor_tubes_in_radioshistoryapplications_for_nuvistors.html O nuwistorah w Radiomuseum]

== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.thevalvepage.com/valvetek/Nuvistor/nuvistor.htm The Nuvistor]
* [http://www.r-type.org/articles/art-150.htm  Nuvistor Valves by Stef Niewiadomski.]

[[Kategoria: Lampy elektronowe]]