Tekst źródłowy strony Wirkator

'''Wirkator''' (ang: vircator, VIRtual CAthode oscillaTOR) - rodzaj [[lampa elektronowa|lampy elektronowej]], umożliwiającej wygenerowanie bardzo krótkiego impulsu mikrofal o olbrzymiej energii. Jest podstawowym elementem konstrukcyjnym jednego z typów e-bomb generujących impuls elektromagnetyczny.

== Budowa i zasada działania ==
[[Plik:VIRCATOR.jpg|thumb|250px|Uproszczony schemat wirkatora.]]
Wirkator został wynaleziony w latach 50 XX wieku. Jest on mikrofalową lampą elektronową pracującą w układzie [[trioda|triody]] lub [[klistron|klistronu]]. Może być wykorzystywany do konstruowania broni opartej o impuls elektromagnetyczny i impulsowych nadajników dużej mocy dla systemów transmisji danych w paśmie mikrofalowym.

Podstawowyn elementem wirkatora jest znajdujący si e w polu magnetycznym rezonator mikrofalowy, do którego pod wpływem impulsu wysokiego napięcia (do kilkuset kV) wstrzykiwany jest strumień elektronów o bardzo wysokiej energii. W rezonatorze tworzy się oscylujący ładunek o dużej energii, stanowiący wirtualną katodę. Żródłem wysokiego napięcia może być generator Marxa (w wirkatorach o pracy cyklicznej) albo magnes poruszający się z dużą prędkością w sąsiedztwie cewki o wielu zwojach (w konstrukcjach broni do jednorazowego użytku do wprawienia w ruch magnesu jest używany ładunek wybuchowy). 

Wyjściem wirkatora jest falowód. Sczytowe poziomy mocy osiągają 10 GW, a długość fali mieści się w zakresie mikrofal i zbliża do promieniowania rentgenowskiego. Fale te mają dużą zdolność niszczenia układów elektronicznych<ref name="www.ieeeghn.org"> [http://www.ieeeghn.org/wiki/index.php/Vircator Vircator - GHN: IEEE Global History Network]</ref>.

== E-bomba ==
W 2009 roku przeprowadzono w Huntsville (Alabama, USA) testy bomby wytwarzającej impuls elektromagnetyczny opartej o wirkator. Bomba ta była w stanie niszczyć urządzenia elektroniczne nie szkodząc budynkom ani organizmom żywym<ref name="www.ieeeghn.org" />.

== Patenty ==
* Patent USA 4,345,220 ''High power microwave generator using relativistic electron beam in waveguide drift tube'', Donald J. Sullivan, 1982
* Parent USA 4,730,170 ''Virtual cathode microwave generator having annular anode slit'' Thomas J. T. Kwan, 1988

== Przypisy ==
<references />

== Bibliografia ==
* Donald J. Sullivan, ''High Power Microwave Generation From a Virtual Cathode Oscillator (Vircator)'', IEEE Trans. Nucl. Sci., vol. NS-30, No. 4, 3426-3428 (Aug. 1983) 

== Linki zewnętrzne ==
* [http://spectrum.ieee.org/riskfactor/computing/it/ee-helped-ncis-la-plot-e-bomb-attack EE Helped NCIS-LA Plot E-Bomb Attack - IEEE Spectrum].
* [http://spectrum.ieee.org/riskfactor/aerospace/military/ebombs-what-is-the-threat E-Bombs: What is the Threat? - IEEE Spectrum].

[[Kategoria: Lampy specjalne]]