ECC83

ECC83
Podwójna trioda
Żarzenie równoległe lub szeregowe Uż 6.3V, 12.6V Iż 0.3A, 0.15A
Parametry dopuszczalne Pamax 1W Uamax 300 V Ikmax 8 mA Parametry charakterystyczne μ 100
<htmlet nocache="yes">Frank_begin</htmlet> value=ECC83 <htmlet nocache="yes">Frank_end</htmlet>
w katalogu Franka

ECC83 jest bardzo popularną podwójną triodą o cokole nowalowym, przeznaczoną do wzmacniaczy małej częstotliwości i prądu stałego o dużym wzmocnieniu.

Amerykańskim oznaczeniem lampy ECC83 jest 12AX7A.

Historia i zastosowania

W połowie 1947 firma RCA wprowadziła na rynek lampę 12AX7 – podwójną triodę o dużym wzmocnieniu i nowym cokole nowalowym (9-nóżkowym). Elektrycznie jest ona w zasadzie dwiema triodami "wyciągniętymi" z kombinowanej lampy 6AV6 (duodioda-trioda, europejskie oznaczenie EBC91) umieszczonymi w jednej bańce. 6AV6 z kolei jest miniaturową wersją oktalowej lampy 6SQ7 (produkowanej również w ZSRR pod nazwą 6Г2). 6SQ7 jest zaś elektrycznie bardzo podobna do lampy 75 pochodzącej jeszcze z lat 30.

W odpowiedzi Philips (wraz z zależnymi firmami Amperex i Mullard) opracował ECC83, podobną lampę, o znacząco mniejszym mikrofonowaniu i przekonstruowanym grzejniku (biflarnym), który umożliwiał stosowanie lampy również w układach z szeregowym żarzeniem i powodował mniejszy przydźwięk. Spowodowało to swoistą "walkę na ogłoszenia". W rezultacie amerykański Sonoton wprowadził lampę 7025, o właściwościach takich samych jak ECC83. Większość amerykańskich firm wkrótce podjęła produkcję tak zmodernizowanej 12AX7 pod nazwą 12AX7A, niektóre zmodyfikowały konstrukcję pozostając przy starej nazwie.

ECC83/12AX7A to lampa o bardzo wszechstronnym zastosowaniu, masowo stosowana w różnorakich układach prądu stałego i małej częstotliwości, zarówno w sprzęcie powszechnego użytku, jak układach profesjonalnych i przemysłowych.

W Polsce ECC83 były produkowane (prawdopodobnie) w niewielkim zakresie, natomiast UNITRA rozprowadzała lampy importowane z NRD. Diora zastosowała lampy ECC83 w radioodbiornikach Aria, Boston, Carmen Stereo oraz we wzmacniaczu DSL-201, a ZRK w odbiornikach Capella, Eroica, Turandot, Wirtuoz oraz w magnetofonach ZK 120 i ZK 140. Łódzka Fonica zastosowała je w szafach grających M-110 Meloman, M-122 i M-123 oraz we wzmacniaczach W 600, W 701 i WG-260 Stereo.

W 2012 produkowano ją jeszcze w Chinach (Shuguang), Rosji (sprzedawane pod wieloma nazwami) i Słowacji (JJ), głównie z przeznaczeniem do wzmacniaczy gitarowych.

Odpowiedniki

Lampy ECC83 i E83CC (wersja militarno-przemysłowa) różnych producentów europejskich

• Odpowiednikami ECC83 produkowanymi przez różne firmy były lampy B339, ECC803, 6L13, 12AX7R, 12DF7, 12DT7, 6681, 7025 i 7729.
• Wersje o zwiększonej niezawodności i trwałości (dla celów wojskowych, przemysłowych, lotniczych itp.) produkowano pod nazwami ECC803S, E83CC, M8137, QB339, 12AX7WA, 12AX7S, 5721, 5751WA i 6057. W Wielkiej Brytanii lampy przeznaczone do celów wojskowych oznaczano kodem CV4004.
• W ZSRR nie produkowano ścisłego odpowiednika lampy ECC83, ale podobną lampę 6Н2П (6N2P).

Wzmacniacz operacyjny Philbrick K2-W.

Ciekawostki

• Pierwszy komercyjnie dostępny wzmacniacz operacyjny, K2-W wyprodukowany przez firmę George A. Philbrick Researches 1952 zawierał dwie lampy 12AX7. Był stosowany w modułach funkcyjnych komputerów analogowych.
• Lampa ECC83 wraz z odmianami była (i nadal jest) najpopularniejszą lampą stosowaną w stopniach wstępnych lampowych wzmacniaczy gitarowych najbardziej znanych firm: Fender, Marshal, Vox (między innymi AC15, AC30) i wielu innych.
• Niektóre profesjonalne nowsze wersje lampy były produkowane z siatką napinaną, na przykład E83CC firmy Tesla.
• Grzejnik niektórych wersji lampy ECC83 dosyć intensywnie rozbłyskuje po włączeniu zasilania, jest to całkowicie normalne i nie ma wpływu na trwałość lampy.

Właściwości i propozycje wykorzystania

Podstawowy układ wzmacniacza napięciowego z automatyczną polaryzacją na triodzie ECC83.

Charakterystyka lampy ECC83.

ECC83 to najpopularniejsza lampa przeznaczona do wzmacniaczy napięciowych małej częstotliwości o dużym wzmocnieniu (osiągalne wzmocnienie na jednej triodzie osiąga w praktyce wartość do około 60). Na kartach katalogowych (i w tabeli poniżej) można znaleźć liczne propozycje typowych punktów pracy w takich zastosowaniach.

Żarzenie jest możliwe zarówno w układzie szeregowym (prąd 0.3 A lub 0.15 A), jak równoległym (napięcie 6.3 V lub 12.6 V).

Typowe punkty pracy wzmacniacza RC z automatyczną polaryzacją
Ub [V]	Ra [kΩ]	Rg [kΩ]	Rk [kΩ]	Ia [mA]	Ua≈ [V]	μ [V/V]	h [%]
200	47	150	1.5	0.86	18	34	8.5
	100	330	1.8	0.65	20	50	4.8
	220	680	3.3	0.36	24	56	4.6
250	47	150	1.2	1.18	23	37.5	7.0
	100	330	1.5	0.86	26	54.5	3.9
	220	680	2.7	0.48	28	66.5	3.4
300	47	150	1.0	1.55	26	40	5.0
	100	330	1.2	1.11	30	57	2.7
	220	680	2.2	0.63	36	72	2.6
350	47	150	0.82	1.98	33	40	4.4
	100	330	1.0	1.4	36	57	2.2
	220	680	1.5	0.85	37	72	1.6

Przypisy

Skróty oznaczeń używanych na Wiki Oktoda

μ - wzmocnienie napięciowe μs2 - oddziaływanie napięciowe siatki drugiej α - wskazanie wskaźnika dostrojenia AM - modulacja amplitudy ARCz - automatyczna regulacja częstotliwości ARW - automatyczna regulacja wzmocnienia Ia - prąd anody Iaimax - maksymalny prąd anody w impulsie Il - prąd ekranu Is - prąd siatki Is1 - prąd siatki pierwszej Is2 - prąd siatki drugiej Is3 - prąd siatki trzeciej Is4 - prąd siatki czwartej Iamax - maksymalny prąd anody Ikmax - maksymalny prąd katody Io - maksymalny prąd wyprostowany Iż - prąd żarzenia FM - modulacja częstotliwości h - zniekształcenia nieliniowe m.cz. - małej częstotliwości Pamax - maksymalna moc strat w anodzie p.cz. - pośredniej częstotliwości Ps2max - maksymalna moc strat w siatce drugiej Pwy -moc wyjściowa ra - opór wewnętrzny Ra - opór obwodu anodowego Rk - rezystancja w katodzie Rg - rezystancja w obwodzie siatki Sa - nachylenie charakterystyki lampy Ua - napięcie anody Ua≈ - napięcie zmienne na anodzie Uaiwmax - maksymalne wsteczne napięcie anody w impulsie Uamax - maksymalne napięcie anody Ub - napięcie zasilania Ubmax - maksymalne napięcie zasilania Ul - napięcie ekranu Us - napięcie siatki Us1 - napięcie siatki pierwszej Us2 - napięcie siatki drugiej Us2max - maksymalne napięcie siatki drugiej Us3 - napięcie siatki trzeciej Us4 - napięcie siatki czwartej Utr - maksymalne napięcie prądu zmiennego Uż - napięcie żarzenia Uż-k - maksymalne napięcie między włóknem żarzenia a katodą