Lampa elektrometryczna

Lampa elektrometryczna - to lampa próżniowa służąca do wzmacniania bardzo małych prądów.

Budowa i zastosowania

Budowa lampy elektrometrycznej jest podporządkowana uzyskaniu jak najmniejszego prądu upływu siatki sterującej. W tym celu stosuje się też małe napięcia anodowe (w celu zmniejszenia prądu jonowego siatki) i małą moc żarzenia (w celu uniknięcia termoemisji z siatki). Aby otrzymać satysfakcjonujący prąd anodowy, lampy elektrometryczne pracują bardzo często w układzie tetrody z pierwszą siatką przeciwładunkową i drugą sterującą.

Lampy elektrometryczne stosowano do celów pomiarowych - jako stopnie wejściowe mierników bardzo małych prądów.

Podstawowe parametry

Wartość prądu upływu siatki sterującej takiej lampy (dla ujemnych napięć siatkowych) jest rzędu 10 ^-14 A. Nachylenie charakterystyki jest niewielkie, zwykle rzędu kilkudziesięciu μA/V, wzmocnienie napięciowe jest rzędu jedności.

Najpopularniejsze typy

Do lamp elektrometrycznych należą międ<y innymi BDM20 (podwójna tetroda), triody 4060, ET1 i ET3, tetrody 1NE9 i 2NE9 (Tesla). Lampy ME1400 (producentów europejskich) oraz 1E1P (1Э1П) 2E2P (2Э2П) produkcji ZSRR były dosyć popularne (jak na lampy elektrometryczne), są spotykane na portalach aukcyjnych.

Zastosowania współczesne

Jeżeli celem jest po prostu pomiar małych prądów, to stosowanie lamp elektrometrycznych nie ma sensu. Już na przełomie lat 60 i 70 powstały nie ustępujące lampom elektrometrycznym pod względem prądów wejściowych specjalne tranzystory FET i wzmacniacze operacyjne (na przykład Burr-Brown 8105). Mają one natomiast dużo lepszą charakterystykę częstotliwościową i stabilność oraz mniejsze szumy. Współcześnie takie wzmacniacze elektrometryczne są produkowane przez firmy Analog Devices i Texas Instruments.

Przy konstrukcji układów do celów hobbistycznych można również próbować wykorzystać zwykłe lampy pracujące przy zmniejszonym napięciu anodowym. W danych katalogowych stosunkowo popularnej pentody E80F zaproponowano punkt pracy do zastosowań elektrometrycznych. Zapewnia ona prądu upływu siatki sterującej mniejszy niż 10^-10 A. Wyprowadzenie siatki sterującej powinno być dokładnie odizolowane od reszty układu. Zwykłe podstawki lampowe nie nadają się do tego celu - z tego powodu stosowano niekiedy lampy żołędziowe i łączono wyprowadzenia bezpośrednio. Bardzo ważne jest zachowanie dużej staranności montażu i czystości (lamp elektrometrycznych w zasadzie nie należy dotykać rękoma). Więcej informacji można znaleźć w literaturze.

Źródła

• Leonard Niemcewicz, Lampy elektronowe i półprzewodniki, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Wydanie III poprawione i uzupełnione, Warszawa 1968

Linki zewnętrzne

• Fotografia i dane techniczne lampy elektrometrycznej LE1 produkcji Przemysłowego Instytutu Elektroniki