Karol Pollak
Karol Franciszek Pollak (1859-1928) - wybitny polski elektrotechnik, przedsiębiorca i wynalazca.
Dzieciństwo i młodość
Karol Pollak urodził się 15 listopada 1859 w Sanoku jako syn znanego w Sanoku drukarza, księgarza i wydawcy Karola Pollaka (1818-1880) oraz matki z domu Zarębianki. Uczył się w Sanoku, Stryju i Lwowie, wykazując duże uzdolnienia techniczne. Pracował wykonując instalacje elektryczne.
W 1883 rozpoczął pracę w laboratoriach brytyjskiej firmy "The Patent Utilisation Co". Już w tym okresie skonstruował i opatentował kilka wynalazków. W 1885 studiował elektronikę na politechnice w Berlinie-Charlottenburgu.
Działalność
W Berlinie Pollak pracował nad ogniwami galwanicznymi, prowadził fabrykę sprzętu elektrotechnicznego "G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt". Następnie powrócił do Wielkiej Brytanii w celu eksploatacji swoich patentów i zajął się zagadnieniami trakcji elektrycznej. W 1886 został dyrektorem paryskiego przedsiębiorstwa eksploatującego tramwaje elektryczne jego pomysłu. Równocześnie w laboratoriach Sorbony pracował nad budową akumulatorów, co przyniosło mu duże sukcesy. Konstrukcje Pollaka nie zdobyły co prawda takiej popularności jak akumulatory zbudowane przez jego konkurenta Henryka Tudora, ale umożliwiły mu uruchomienie produkcji w oparciu o własne patenty. Założył fabryki akumulatorów we Frankfurcie nad Menem i w Liessing w Austrii, również inne firmy produkowały akumulatory na jego licencji.
W 1899 założył własne laboratorium i prowadził dalsze badania. Łącznie uzyskał 98 patentów na swoje wynalazki. Podczas pierwszej wojny światowej pracował dla francuskiego Ministerstwa Wojny.
W roku 1922, na zaproszenie banków polskich we Lwowie, powrócił do Polski i razem z prof. Ignacym Mościckim oraz Aleksandrem Rothertem założył (1922) spółkę akcyjną Polskie Towarzystwo Akumulatorowe (PETEA), której został dyrektorem. Spółka w 1923 roku uruchomiła fabrykę akumulatorów w Białej, która istnieje do dziś (jako EMA-FAK)[1]. Pollak był pierwszym dyrektorem tej fabryki, produkowała ona akumulatory jego konstrukcji. Fabryka ta miała swoje przedstawicielstwa, składy i stacje obsługi w większych miastach całej Polski, a jej produkty uzyskiwały wyróżnienia na różnych wystawach, np. Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929).
Był często nazywany Polskim Edisonem.[1] W 1925 otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej. Odznaczony został także Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta.
Z małżeństwa z Marcelą z domu Wścieklic miał w 1890 roku syna Karola, późniejszego inżyniera aeronautyki osiadłego w Szwajcarii. Zmarł 17 grudnia 1928 w Bielsku-Białej.
Najważniejsze wynalazki
Jego liczne wynalazki dotyczą różnych dziedzin, są wśród nich napędy elektryczne, opracowanie maszyny drukarskiej do druku w kolorze i rodzaj mikrofonu. Główna działalność dotyczyła jednak chemicznych źródeł energii - ogniw galwanicznych i akumulatorów elektrycznych. Posiadał on kilka patentów na różne elementy konstrukcyjne i procesy produkcyjne akumulatorów ołowiowo-kwasowych. Już pierwszy jego akumulator (z płytami walcowanymi) uzyskał przychylną opinię francuskiej Akademii Umiejętności, a na wystawie powszechnej w Paryżu w 1889 r. uzyskał srebrny medal.
Skonstruował także prostowniki komutatorowe i elektrolityczne. Jako pierwszy zaproponował w 1895 zastosowanie prostowniczego układu mostkowego[2].
Karol Pollak wynalazł również kondensator elektrolityczny. Od około 1886 roku badał warstwy tlenku glinu powstające wskutek anodowego utleniania metalu. Ze względu na małą grubość warstwy tlenku pojemność pomiędzy metalem a elektrolitem osiągała duże wartości, ale po wyłączeniu polaryzującego napięcia warstwa była nietrwała i rozpuszczała się. Polak stwierdził, że boraks (czteroboran sodu) stabilizuje warstwę tlenku. Zbudowany w ten sposób kondensator elektrolityczny opatentował w 1896[3].
Pollak opublikował wiele prac na tematy związane z chemicznymi źródłami prądu w czasopismach zagranicznych i polskich. Wygłaszał liczne odczyty i wykłady, należał do czołowych pionierów przemysłu akumulatorowego na świecie.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Fabryka Akumulatorów EnerSys Sp. z o.o
- ↑ Patent brytyjski 24398
- ↑ Patent niemiecki D.R.P. 92564.
Bibliografia
- Encyklopedia PWN, Tom 2, Warszawa 1991.
- Jerzy Kubiatowski (J. K.), Pollak Karol, w: Słownik polskich pionierów techniki (pod redakcją Bolesława Orłowskiego), Katowice 1984, s. 166–167.
- Radioelektronicy Polscy, red Krzysztof Dąbrowski, na płycie Echolink i spółka, Świat Radio, numer specjalny, 2010.