Siatka

Siatka to elektroda umieszczona między katodą a anodą. Służy, dzięki odpowiedniej polaryzacji, do sterowania przepływem elektronów w lampie. Siatkę lub siatki znajdują się w triodzie (jedna), tetrodzie (dwie), pentodzie (trzy), heksodzie (cztery) itd., a także m.in w tyratronach, lampach oscyloskopowych, kineskopach. Siatki, jakkolwiek we wczesnych lampach (triodach) rzeczywiście mające postać drobno plecionej siateczki drucianej, obecnie w typowych lampach "radiowo-telewizyjnych" najczęściej są wykonane z drutu jako helisy otaczające centrycznie katodę, umocowane w pewnej odległości od niej na drucianych wspornikach. Czasem, nawet i drut nie jest już stosowany, siatkę stanowią np. dwie płytki metalowe w tetrodach strumieniowych. W rzadziej stosowanych lampach są jeszcze wymyślniejsze, np. cylinder Wehnelta w lampie oscyloskopowej.

W najszerzej stosowanych rodzajach lamp, triodach, tetrodach i pentodach stosowane są następujące rodzaje siatek:

• Sterująca, zwana też pierwszą, oznaczana jako s1 lub g1. To na nią podawany jest sygnał wejściowy. Jako że jest umieszczona najbliżej katody, ma największy wpływ na strumień elektronów. Zwykle polaryzowana ujemnie w stosunku do katody, choć (rzadko) może mieć potencjał wyższy. Helisa tworząca tę siatkę może być nawinięta ze stałym lub zmiennym skokiem. Ma to wpływ na nachylenie charakterystyki lampy a więc na jej wzmocnienie. Występuje we wszystkich rodzajach lamp o których była mowa powyżej. Warto zauważyć że siatka sterująca nie zawsze była siatką pierwszą. W starodawnych tetrodach oraz lampach samochodowych które pojawiły się u schyłku epoki lampowej najbliższa katodzie była tzw. siatka przeciwładunkowa. Była ona spolaryzowana dodatnio i dzięki temu że likwidowała ładunek przestrzenny w pobliżu katody, zwiększała nieco nachylenie lampy oraz umożliwiała sprawną pracę przy niskim napięciu anodowym (w instalacji samochodowej 12 V).

• Ekranująca, zwana też osłonną, drugą, oznaczana jako s2 lub g2. Jest umieszczona jako druga w kolejności od katody i będąc spolaryzowaną dodatnio ma za zadanie zmniejszyć niekorzystną pojemność anoda-siatka i oddziaływanie pola elektrycznego anody na siatkę pierwszą poprzez jej ekranowanie od anody, stąd nazwa. Występuje we wszystkich rodzajach lamp bardziej skomplikowanych niż trioda i umożliwia uzyskanie większego wzmocnienia.

• Hamująca zwana też trzecią, zerową, albo antydynatronową, oznaczana jako s3 lub g3. Umieszczona między anodą a siatką ekranującą, ma za zadanie hamować tzw. elektrony wtórne, czyli elektrony wybite z anody przez elektrony pierwotne, których źródłem jest katoda. Elektrony wtórne mogłyby zostać przechwytywane przez siatkę ekranującą, prowadząc do zjawiska dynatronowego. W tym celu siatka hamująca posiada ten sam potencjał co katoda, dzięki czemu wyhamowuje te elektrony. Występuje w pentodach oraz lampach mieszających. W niektórych lampach nie ma postaci helisy, jest zredukowana do paru prętów, tak jest np. w lampie 6P9 .

W pozostałych rodzajach lamp siatki pełnią podobne funkcje tzn. sterującą lub ekranującą, jest ich tylko więcej. I tak np. w heksodzie występują dwie siatki sterujące, w związku z czym zaistniała potrzeba odpowiedniego zwiększenia ilości siatek ekranujących (do dwóch, odpowiednio). Podobnie jest w heptodzie, oktodzie itd. Te dodatkowe siatki są już tylko oznaczane kolejnymi numerami, np. s5 w heptodzie pełni tą samą, hamującą funkcję co s3 w pentodzie.

Przypisy

<references>