Cokół lampy elektronowej to układ zewnętrznych styków połączonych z elektrodami lampy. Często cokół pozwala na umieszczenie lampy w odpowiedniej podstawce, zapewniając w ten sposób jej mechaniczne umocowanie w urządzeniu.
Wczesne lampy posiadały zwykle konstrukcję spłaszczową (podobną do stosowanej w żarówkach elektrycznych) - wyprowadzenia elektrod w postaci drutów były zatopione w szklanym spłaszczu (co zapewniało szczelność bańki lampy) i doprowadzone do styków osadzonych w cokole (wykonanym z bakelitu lub podobnego tworzywa). W późniejszym okresie (przy końcu lat 30.) opracowano cokoły, w których styki są zaprasowane bezpośrednio w szklanym talerzyku tworzącym cokół.
Kołkowe europejskie
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Europejski dwunóżkowy (B2)
|
Stosowany do fotokomórek.
|
|
|
|
Europejski trójnóżkowy (B3, H)
|
|
|
|
|
Europejski czteronóżkowy (B4, A, 4A)
|
|
|
|
|
Europejski czteronóżkowy z zaciskiem bocznym (A35c)
|
|
|
|
|
Europejski pięcionóżkowy (O, B5, O35)
|
|
|
|
|
Europejski pięcionóżkowy z zaciskiem bocznym
|
|
|
|
|
Europejski pięcionóżkowy duży (D, "B5 big size")
|
Rzadki, stosowany głównie we Francji do tetrod z siatką przeciwładunkową i tetrod mieszających.
|
|
|
|
Europejski sześcionóżkowy wczesny.
|
Rzadki, stosowany do podwójnych triod.
|
|
|
|
Europejski sześcionóżkowy (U, B5+1)
|
Rzadki, stosowany do lamp mających standardowo cokół B5 z zaciskiem bocznym lub B6, jako ich wersja.
|
|
|
|
Europejski sześcionóżkowy (kontynentalny, B6)
|
|
|
|
|
Europejski siedmionóżkowy (Q)
|
Rzadki, stosowany głównie we Francji do tetrod mieszających.
|
|
|
|
Europejski siedmionóżkowy (kontynentalny, C7, C7A)
|
|
|
|
|
Europejski siedmionóżkowy (brytyjski, B7, 7A, M)
|
|
|
|
|
Europejski ośmionóżkowy
|
Rzadki, stosowany do potrójnych triod.
|
|
|
|
Europejski dziewięcionóżkowy (brytyjski, B9)
|
|
|
|
|
Europejski dwunastonóżkowy
|
Stosowany do lamp wielokrotnych firmy Loewe.
|
|
|
|
Kołkowe amerykańskie
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Pee Wee trójnóżkowy
|
|
|
|
|
Amerykański czteronóżkowy (S4, SS4, USS4, UX4), w Europie cokół G
|
Stosowany od lat dwudziestych. Istniały wersje o różnych rozmiarach cokołu, a także z bagnetem.
|
|
|
|
Amerykański pięcionóżkowy (S5, SS5, UX5, UY5, M5, USM5), w Europie cokół N
|
Istniały wersje o różnych rozmiarach cokołu.
|
|
|
|
Amerykański sześcionóżkowy (SM6, SS6, USS6, UX6, UZ, M6, SM6, USM6), w Europie cokół J
|
|
|
|
|
Amerykański siedmionóżkowy (S7, SS7, USS7, UX7, A7A, U7), w Europie cokół E
|
|
|
|
|
Bocznostykowe
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Bocznostykowy (5 nóżek) (V)
|
|
|
|
|
Bocznostykowy (8 nóżek) (P, 8SC, SC8, 8A)
|
Wprowadzony przez firmę Philips.
|
|
|
|
Bocznostykowy (8 nóżek) z zaciskiem bocznym
|
Stosowany do lamp oscyloskopowych.
|
|
|
|
Bocznostykowy (12 nóżek) (P12)
|
Stosowany do lamp oscyloskopowych.
|
|
|
|
Stalowe
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Stalowy (8 nóżek, Y8A)
|
Wprowadzony przez firmę Telefunken w 1938. Stosowany głównie w Niemczech.
|
|
|
|
Stalowy (10 nóżek, Y10A)
|
Rzadki, zastosowany w paru lampach firmy Telefunken i RFT oraz w niemieckich lampach oscyloskopowych.
|
|
|
EL156, EYY53, EZ150, UEL51, B7S1
|
Oktalowe
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Oktal (K8A, IEC 67-I-5a)
|
Wprowadzony w 1935 roku przez amerykańską firmę RCA (próbowano też wprowadzić podobny cokół w Niemczech, ale się nie przyjął). Stosowany powszechnie aż do lat 50, szczególnie w USA i ZSRR (w Europie popularniejsze były cokoły bocznostykowy, metalowy i loktalowy).
|
|
|
|
Oktal duży
|
Rzadki, zastosowany w radzieckiej lampie nadawczej Г411
|
|
|
|
Loktalowe
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Loktal (loctal, B8B, B8G, W8A, D8-1, L)
|
Cokół skonstruowany w 1938 przez amerykańską Sylvanię do zastosowań, w których ważne było pewne mocowanie lampy (na przykład w radioodbiornikach samochodowych). W USA zdobył umiarkowaną popularność (z większych wytwórców sprzętu często używał lamp loklalowych Philco). Po wojnie w Europie (w tym również w Polsce) lampy loktalowe były często stosowane, głównie w popularnych odbiornikach radiowych.
Wersja amerykańska (D8-1, B8G, L) ma dopuszczalną średnicę cokołu 29.9 mm, europejska (W8A) 32 mm a brytyjska 36.5 mm.
|
|
|
|
Loktal 9 nóżek (T9A, B9G)
|
Skonstruowany na przełomie lat 30 i 40 przez Philipsa. Użyty jedynie do kilku typów lamp, był dużo mniej popularny od ośmionóżkowego. Wersja zastosowana w lampie EL60 (jako jedyna) miała grubsze nóżki (1.3 mm).
|
|
|
|
Loktal mały (miniloktal)
|
Rzadki, zastosowany przez firmę Tungsram w lampach bateryjnych serii D25, 8 nóżek rozmieszczonych na średnicy 15mm.
|
|
|
|
Rimlock
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Rimlock (A8A, B8A)
|
Wprowadzony przez firmę Philips w 1947 roku. Spotykany w wersjach całoszklanej (od 1953), z metalowym pierścieniem, oraz z metalowym pierścieniem i trzpieniem ekranującym (firma Mazda). Był dosyć popularny w Europie, został jednak szybko wyparty przez cokół nowal.
|
Rimlock z trzpieniem ekranującym
|
|
|
Miniaturowe całoszklane
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Miniaturowy siedmionóżkowy (B7G, E7-1, IEC 67-I-10a, pico)
|
Wprowadzony w 1939 roku przez amerykańską firmę RCA. Początkowo używany głównie w lampach do sprzętu wojskowego, po wojnie upowszechnił się również w cywilnym. Używany aż do zmierzchu techniki lampowej.
|
|
|
|
Noval (B9A, IEC 67-I-12a)
|
Wprowadzony w 1939 roku przez amerykańską firmę RCA. Początkowo używany głównie w zminiaturyzowanych lampach do sprzętu wojskowego, po wojnie upowszechnił się również w cywilnym. Używany aż do zmierzchu techniki lampowej.
|
|
|
|
Decal (B10B, IEC 67-I-41a)
|
|
|
|
|
Unidekar 11 nóżkowy
|
|
|
|
|
Duodekar 12 nóżkowy (B12C, IEC 67-I-17a, T9, E12-70)
|
Używany w amerykańskich lampach serii compactron.
|
|
|
|
Magnoval (B9D)
|
Wprowadzony w Europie. Uwaga: podobny do amerykańskiego cokołu novar, ale posiada grubsze nóżki.
|
|
|
|
Jumbo
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Jumbo 4 nóżkowy
|
|
|
|
|
Jumbo 4 nóżkowy z ceramicznym dyskiem
|
|
|
|
|
Super jumbo 4 nóżkowy
|
|
|
|
|
Żołędziowy
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Żołędziowy pięcionóżkowy (G5F, 5AA, Acorn B)
|
|
|
|
|
Żołędziowy siedmionóżkowy (7AA, Acorn A)
|
Pięć nóżek na obwodzie, dwie na końcach.
|
|
|
|
Żołędziowy siedmionóżkowy (A7, 7AB, Acorn D)
|
Siedem nóżek na obwodzie.
|
|
|
|
Bagnetowe
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Bagnet 10 mm
|
|
|
|
|
Bagnet 14 mm
|
|
|
|
|
Bagnet 22 mm
|
|
|
|
|
Gwint Edisona
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Mały gwint Edisona 10 mm, E10
|
|
|
|
|
Gwint Edisona 14 mm, E14, Mignon
|
|
|
|
|
Gwint Edisona 27 mm, E27
|
Używany do lamp specjalnych: dużych prostowników gazowanych, rentgenowskich.
|
|
|
|
Gwint Edisona 40 mm, E40, G2, Goliat
|
Używany do lamp specjalnych: dużych prostowników gazowanych, rentgenowskich.
|
|
|
|
Inne
Nazwa
|
Opis
|
Zdjęcie
|
Rysunek
|
Przykłady lamp
|
Septar
|
|
|
|
|
Duodekal (B12A)
|
|
|
|
|