Cokół lampy elektronowej to układ zewnętrznych styków połączonych z elektrodami lampy. Często cokół pozwala na umieszczenie lampy w odpowiedniej podstawce, zapewniając w ten sposób jej mechaniczne umocowanie w urządzeniu.
Wczesne lampy posiadały zwykle konstrukcję spłaszczową (podobną do stosowanej w żarówkach elektrycznych) - wyprowadzenia elektrod w postaci drutów były zatopione w szklanym spłaszczu (co zapewniało szczelność bańki lampy) i doprowadzone do styków osadzonych w cokole (wykonanym z bakelitu lub podobnego tworzywa). W późniejszym okresie (przy końcu lat 30.) opracowano cokoły, w których styki są zaprasowane bezpośrednio w szklanym talerzyku tworzącym cokół.
Kołkowe europejskie
Nazwa
Opis
Zdjęcie
Rysunek
Przykłady lamp
Europejski dwunóżkowy (B2)
Stosowany do fotokomórek.
Europejski trójnóżkowy (B3, H)
1802
Europejski czteronóżkowy (B4, A, 4A)
B442
Europejski czteronóżkowy z zaciskiem bocznym (A35c)
A241
Europejski pięcionóżkowy (O, B5, O35)
E446
Europejski pięcionóżkowy z zaciskiem bocznym
L2318D
Europejski pięcionóżkowy duży (D, "B5 big size")
Rzadki, stosowany głównie we Francji do tetrod z siatką przeciwładunkową i tetrod mieszających.
T.M.B.G.
Europejski sześcionóżkowy wczesny.
Rzadki, stosowany do podwójnych triod.
VT126
Europejski sześcionóżkowy (U, B5+1)
Rzadki, stosowany do lamp mających standardowo cokół B5 z zaciskiem bocznym lub B6, jako ich wersja.
Europejski sześcionóżkowy (kontynentalny, B6)
E453
Europejski siedmionóżkowy (Q)
Rzadki, stosowany głównie we Francji do tetrod mieszających.
Amerykański czteronóżkowy (S4, SS4, USS4, UX4), w Europie cokół G
Stosowany od lat dwudziestych. Istniały wersje o różnych rozmiarach cokołu, a także z bagnetem.
CX345
Amerykański pięcionóżkowy (S5, SS5, UX5, UY5, M5, USM5), w Europie cokół N
Istniały wersje o różnych rozmiarach cokołu.
807
Amerykański sześcionóżkowy (SM6, SS6, USS6, UX6, UZ, M6, SM6, USM6), w Europie cokół J
42
Amerykański siedmionóżkowy (S7, SS7, USS7, UX7, A7A, U7), w Europie cokół E
59
Bocznostykowe
Nazwa
Opis
Zdjęcie
Rysunek
Przykłady lamp
Bocznostykowy (5 nóżek) (V)
AB2
Bocznostykowy (8 nóżek) (P, 8SC, SC8, 8A)
Wprowadzony przez firmę Philips.
AZ1
Bocznostykowy (8 nóżek) z zaciskiem bocznym
Stosowany do lamp oscyloskopowych.
Bocznostykowy (12 nóżek) (P12)
Stosowany do lamp oscyloskopowych.
Stalowe
Nazwa
Opis
Zdjęcie
Rysunek
Przykłady lamp
Stalowy (8 nóżek, Y8A)
Wprowadzony przez firmę Telefunken w 1938. Stosowany głównie w Niemczech.
EBF11
Stalowy (10 nóżek, Y10A)
Rzadki, zastosowany w paru lampach firmy Telefunken i RFT oraz w niemieckich lampach oscyloskopowych.
EL156, EYY53, EZ150, UEL51, B7S1
Oktalowe
Nazwa
Opis
Zdjęcie
Rysunek
Przykłady lamp
Oktal (K8A, IEC 67-I-5a)
Wprowadzony w 1935 roku przez amerykańską firmę RCA (próbowano też wprowadzić podobny cokół w Niemczech, ale się nie przyjął). Stosowany powszechnie aż do lat 50, szczególnie w USA i ZSRR (w Europie popularniejsze były cokoły bocznostykowy, metalowy i loktalowy).
Rzadki, zastosowany w radzieckiej lampie nadawczej Г411
Γ411
Loktalowe
Nazwa
Opis
Zdjęcie
Rysunek
Przykłady lamp
Loktal (loctal, B8B, B8G, W8A, D8-1, L)
Cokół skonstruowany w 1938 przez amerykańską Sylvanię do zastosowań, w których ważne było pewne mocowanie lampy (na przykład w radioodbiornikach samochodowych). W USA zdobył umiarkowaną popularność (z większych wytwórców sprzętu często używał lamp loklalowych Philco). Po wojnie w Europie (w tym również w Polsce) lampy loktalowe były często stosowane, głównie w popularnych odbiornikach radiowych.
Wersja amerykańska (D8-1, B8G, L) ma dopuszczalną średnicę cokołu 29.9 mm, europejska (W8A) 32 mm a brytyjska 36.5 mm.
EBL21
Loktal 9 nóżek (T9A, B9G)
Skonstruowany na przełomie lat 30 i 40 przez Philipsa. Użyty jedynie do kilku typów lamp, był dużo mniej popularny od ośmionóżkowego. Wersja zastosowana w lampie EL60 (jako jedyna) miała grubsze nóżki (1.3 mm).
EF50
Loktal mały (miniloktal)
Rzadki, zastosowany przez firmę Tungsram w lampach bateryjnych serii D25, 8 nóżek rozmieszczonych na średnicy 15mm.
Rimlock
Nazwa
Opis
Zdjęcie
Rysunek
Przykłady lamp
Rimlock (A8A, B8A)
Wprowadzony przez firmę Philips w 1947 roku. Spotykany w wersjach całoszklanej (od 1953), z metalowym pierścieniem, oraz z metalowym pierścieniem i trzpieniem ekranującym (firma Mazda). Był dosyć popularny w Europie, został jednak szybko wyparty przez cokół nowal.
Wprowadzony w 1939 roku przez amerykańską firmę RCA. Początkowo używany głównie w lampach do sprzętu wojskowego, po wojnie upowszechnił się również w cywilnym. Używany aż do zmierzchu techniki lampowej.
3S4T
Noval (B9A, IEC 67-I-12a)
Wprowadzony w 1939 roku przez amerykańską firmę RCA. Początkowo używany głównie w zminiaturyzowanych lampach do sprzętu wojskowego, po wojnie upowszechnił się również w cywilnym. Używany aż do zmierzchu techniki lampowej.
