Oktoda

Oktoda AK-2

Oktoda jest elektronową lampą próżniową zawierającą zgodnie z nazwą osiem elektrod - anodę, katodę oraz sześć siatek.

Historia i budowa

Symbol oktody

Pierwsze oktody były odpowiedzią firmy Philips na wypuszczone przez amerykańską firmę RCA w 1933 roku mieszające heptody 2A7 i 6A7. Wyprodukowana w następnym roku oktoda Philipsa AK1 miała budowę podobną do heptody, dodano jednak szóstą siatkę, której rolą było hamowanie elektronów wtórnych wybitych z anody i przeciwdziałanie efektowi dynatronowemu. Koncepcja oktod mieszających była nadal rozwijana głównie przez Philipsa (w USA stosowano raczej heptody, a niemiecki Telefunken rozwijał konstrukcję kombinowanej triody-heksody). Powstały AK2 (i odmiany o innym żarzeniu EK1, CK1), EK2 (w serii czerwonej)i EK3 (CK3).

Siatka pierwsza i czwarta są w tych lampach siatkami sterującymi, siatka druga jest siatką specjalną (pełniącą rolę anody heterodyny), siatki trzecia i piąta to siatki ekranujące (ich znaczenie jest identyczne jak siatki drugiej w tetrodzie) a siatka szósta to siatka hamująca.

Oktody mieszające były powszechnie stosowane w superheterodynowych odbiornikach radiowych drugiej połowy lat trzydziestych. Z początkiem lat czterdziestych zostały wyparte przez kombinowane triody-heksody i triody-heptody, gdyż miały gorsze od nich parametry w zakresie krótkofalowym. Ostatnimi opracowanymi lampami tej grupy były bateryjne DK40 (z cokołem rimlock) i DK25 (z cokołem loktalowym).

Zastosowania

Mieszacz na oktodzie

Oktoda jest lampą specjalnie zaprojektowaną do budowy mieszaczy - uproszczony schemat mieszacza na oktodzie widoczny jest na rysunku. Siatka pierwsza wraz z siatką drugą tworzy triodę oscylacyjną generatora lokalnego (heterodyny), siatka druga oktody pełni funkcję anody tej triody. Ponieważ jednak jest siatką a nie jednolitą powierzchnią, to większość docierającego do niej strumienia elektronowego przez nią przechodzi i dolatuje do dalszych elektrod, strumień ten jest zmodulowany częstotliwością generatora. Następna w kolejności siatka - siatka trzecia podłączona jest do stałego dodatniego napięcia i ekranuje od siebie siatkę drugą (anodę oscylatora) od siatki czwartej - drugiej siatki sterującej. Analogicznie działa siatka piąta - on izoluje od siebie drugą siatkę sterującą od anody. Sygnał wejściowy doprowadzony jest do następnej siatki sterującej - siatki czwartej oktody. Zmienia ona rozpływ prądu pomiędzy siatkę trzecią a anodę - ostatecznie strumień elektronów mijający siatkę czwartą jest zmodulowany podwójnie - sygnałem wejściowym i sygnałem z generatora. Ostatnią siatką jest siatka szósta - jest to siatka hamująca elektrony wtórne z anody podążające z powrotem do siatki piątej.

W europejskim systemie oznaczeń lamp oktody mają symbol K.

Bibliografia

• Jan Hennel, Zarys lamp elektronowych (tom 1), Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Wydanie I, Warszawa 1961

Linki zewnętrzne

Radiomuseum:

• EK2,
• AK1.