Heptoda

Heptoda heksodowa EH2

Heptoda jest próżniową lampą elektronową zawierającą siedem elektrod - pięć siatek (stąd inna nazwa: pentagrid) oraz anodę i katodę. Heptody mogą występować w dwóch wersjach- jako heptoda heksodowa lub heptoda oktodowa.

Historia i budowa

Symbol heptody

W 1933 RCA wyprodukowała heptody przemiany 2A7 i 6A7 (różniące się jedynie napięciem żarzenia), przeznaczone do superheterodynowych odbiorników radiowych. Druga siatka lampy miała postać dwóch pręcików i pełniła rolę anody heterodyny. Sygnał wejściowy był doprowadzany do siatki czwartej, trzecia zaś i piąta pełniły rolę ekranujących.

W Europie brytyjski MOV od następnego roku produkował podobną lampę - MX40, inne firmy europejskie wprowadziły na rynek lampy mieszające o odmiennej konstrukcji: heksody (na przykład E448/RENS1224), oktody (AK1) czy złożone triody-heksody (ACH1). W rezultacie w Europie heptody nie zdobyły takiej popularnościu jak w USA, gdzie rozwinięto tą konstrukcję wprowadzając lampy 6A8, 7B8, 7Q7, 6SA7, 6BE6 (w Europie oznaczana EK90), 6BA7 i liczne podobne.

Rodzaje heptod

W zależności od budowy i wykorzystania poszczególnych siatek można wyróżnić heptody "heksodowe" i "oktodowe". W europejskim systemie oznaczeń lamp heptodzie heksodowej odpowiada litera H, a heptodzie oktodowej litera K.

Heptoda heksodowa

Heptoda heksodowa jest lampą funkcjonalnie bardzo podobną do heksody, różni się tylko obecnością siatki piątej która jest siatką hamującą elektrony wtórne wybite z anody i wracające do siatki czwartej. Działanie to jest podobne do działania siatka trzeciej pentody - zapobiega efektowi dynatronowemu. W tym typie heptod siatki sterujące to siatki pierwsza i trzecia, siatki ekranujące to siatki druga i czwarta, a siatka piąta to siatka hamująca.

Do tej grupy należą również lampy stosowane do konstrukcji przełączających układów impulsowych i funktorów logicznych w maszynach cyfrowych. Przykładami mogą być tu heptody E91H (oznaczenie amerykańskie 6687) czy EH900S.

Heptoda oktodowa

Heptoda oktodowa jest lampą funkcjonalnie bardzo zbliżoną do oktody - różni się od niej brakiem siatki szóstej (siatki hamującej). W tym typie lampy siatki sterujące to siatki pierwsza i czwarta, siatka druga to siatka specjalna, pełniąca rolę anody oscylatora lokalnego - heterodyny, a siatki trzecia i piąta to siatki ekranujące. Pierwsze heptody należały właśnie do tego typu.

W lampach złożonych

Heptody najczęściej występowały w lampach złożonych - drugą sekcję stanowiła trioda, którą wykorzystywano do budowy heterodyny. Bardzo popularnymi przykładami takich lamp są ECH21 i ECH81. Niektóre z pierwszych typów (na przykład ECH2, 6J8, 7S7) miały siatkę triody bezpośrednio połączoną z trzecią siatką heptody, co było typowym rozwiązaniem stosowanym w układach mieszaczy. Późniejsze lampy (w tym ECH21 i ECH81) miały obydwa systemy oddzielne, co umożliwiało ich wykorzystanie również w innej roli, na przykład heptody w charakterze wzmacniacza pośredniej, a triody małej częstotliwości. Umożliwiało to budowę odbiorników radiowych zawierających mniejszą liczbę typów lamp.

ECH84 to popularna kombinowana trioda - heptoda przeznaczona do pracy w układzie selektora i separatora impulsów synchronizacyjnych w odbiornikach telewizyjnych.

Bibliografia

• Jan Hennel , Lampy elektronowe , Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Wydanie IV, Warszawa 1969.
• Okamura Sōgo: History of electron tube, Ohmsha, Tokio, 1994, str. 110, ISBN 978-90-5199-145-1..

Linki zewnętrzne

Radiomuseum:

• 6A7,
• ECH21.