Polskie Towarzystwo Radjotechniczne

Budynek PTR przy ulicy Narbutta 29 w Warszawie.

Polskie Towarzystwo Radjotechniczne (PTR) – spółka akcyjna, pierwsze duże polskie przedsiębiorstwo radiotechniczne. Położyła ona bardzo duże zasługi dla rozwoju techniki radiowej w Polsce.

Historia

Polskie Towarzystwo Radjotechniczne powstało w roku 1922 jako rezultat rozpisania przez Ministerstwo Spraw Wojskowych przetargu na dostawy sprzętu radiowego przez połączenie dwóch spółek: Farad i Radjopol. Pierwszym dyrektorem został Józef Adam Plebański.

Początkowo firma była jedynym dostawcą usządzeń dla wojska. Jeszcze w pierwszym roku działalności w oparciu o licencje francuskie powstały pierwsze konstrukcje lamp elektronowych.

Od roku 1923 produkowano podjęto seryjną licencyją produkcję lamp elektronowych, a rok później odbiorników radiowych na licencji brytyjskiej firmy Marconi.

1 lutego 1925 roku PTR uruchomoł pierwszą w Polsce radiofoniczną stację nadawczą.

Po przegraniu przetargu na prowadzenie rozgłośni radiowych w 1926 r. PTR upadło. Jego oddział produkcyjny został w 1928 roku przejęty przez koncern Marconiego, a czesc „radiofoniczna” została wchłonięta przez Polskie Radio.

W końcowym okresie działalności około 75% udziałów w PTR miały koncerny zagraniczne, głównie Marconi Wireless Telegraph i Société Française Radioélectrique.

Działalność

Produkcja

Montaż sprzętu radiowego w PTR na ulicy Narbutta w Warszawie.

Zajmowało się zarówno konstruowaniem jak i wytwarzaniem sprzętu radio]echnicznego: nadawczo-odbiorczych stacji radiotelegraficznych, lamp elektronowych, odbiorników radiowych.

W 1925 roku oferta PTR obejmowała osiem typów lamp: RA, RT, RM, DEV, DEQ, DER, R5V i MT5 (lampa nadawcza).

Produkowane typy odbiorników radiowych:

• 1 LM - autodyna;
• 2 LE - autodyna ze wzmacniaczem transformatorowym małej częstotliwości;
• 2 LM - autodyna ze wzmacniaczem transformatorowym małej częstotliwości;
• 3 LE - autodyna z dwustopniowym oporowym wzmacniaczem małej częstotliwości;
• 3 LB - autodyna z dwustopniowym oporowym i transformatorowym wzmacniaczem małej częstotliwości;
• 4 LE, 4 LB, 5 LB - autodyny z wielostopniowymi wzmacniaczami różnych typów;
• 5 LC, 5 LC/2 - neutrodyny z dwoma i trzema obwodami strojonymi;
• 5 SL/1 - odbiornik z lampą Rounda.

Stacja radiofoniczna

Studio PTR, uroczystość z okazji setnej audycji.

Uroczystość z okazji nadania 100 audycji: artyści podczas zwiedzania radiostacji.

Uruchamiając pierwszy program radiofoniczny (na fali o długości 385 metrów) PTR odegrało istotną rolę w organizacji polskiej radifonii. 1 lutego 1925 nadano pierwszą w Polsce radiową audycję - inaugurację przerowadził dyrektor naczelny PTR Roman Rudniewski, a następnie nadano poloneza Fredyryka Chopina. W okresie od lutego do czerwca 1925 nadawano codzienną godzinną audycję o godzinie 18. Zawierała ona głównie muzykę, a również komunikaty Polskiej Agencji Telegraficznej i biuletyny meteorlogiczne, później ograniczyła nadawanie tylko do sobót w godzinach 20-22.

Na początku sierpnia całkowicie wstrzymano nadawanie programu. Ministerstwo Przemysłu i Handlu ogłosiło konkurs na organizację radiofonii, 18 sierpnia 1925 nastąpiło jego rozstrzygnięcie, zwyciężcą została grupa Towarzystwo Polskie Radio S.A., która otrzymała monopolistyczną koncesję. Uniemożliwiło to dalsze działanie nadajnika PTR.