ECC83
| ECC83 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Podwójna trioda | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
 | ||||||||||||
| <htmlet nocache="yes">Frank_begin</htmlet> value=ECC83 <htmlet nocache="yes">Frank_end</htmlet> | ||||||||||||
| w katalogu Franka | ||||||||||||
ECC83 jest bardzo popularną podwójną triodą o cokole nowalowym, przeznaczoną do wzmacniaczy małej częstotliwości i prądu stałego o dużym wzmocnieniu.
Amerykańskim oznaczeniem lampy ECC83 jest 12AX7A.
Historia i zastosowania
W połowie 1947 firma RCA wprowadziła na rynek lampę 12AX7 – podwójną triodę o dużym wzmocnieniu i nowym cokole nowalowym (9-nóżkowym). Elektrycznie jest ona w zasadzie dwiema triodami "wyciągniętymi" z kombinowanej lampy 6AV6 (duodioda-trioda, europejskie oznaczenie EBC91) umieszczonymi w jednej bańce. 6AV6 z kolei jest miniaturową wersją oktalowej lampy 6SQ7 (produkowanej również w ZSRR pod nazwą 6Г2). 6SQ7 jest zaś elektrycznie bardzo podobna do lampy 75 pochodzącej jeszcze z lat 30.
W odpowiedzi Philips (wraz z zależnymi firmami Amperex i Mullard) opracował ECC83, podobną lampę, o znacząco mniejszym mikrofonowaniu i przekonstruowanym grzejniku (biflarnym), który umożliwiał stosowanie lampy również w układach z szeregowym żarzeniem i powodował mniejszy przydźwięk. Spowodowało to swoistą "walkę na ogłoszenia"[1][2][3]. W rezultacie amerykański Sonoton wprowadził lampę 7025, o właściwościach takich samych jak ECC83. Większość amerykańskich firm wkrótce podjęła produkcję tak zmodernizowanej 12AX7 pod nazwą 12AX7A, niektóre zmodyfikowały konstrukcję pozostając przy starej nazwie.
ECC83/12AX7A to lampa o bardzo wszechstronnym zastosowaniu, masowo stosowana w różnorakich układach prądu stałego i małej częstotliwości, zarówno w sprzęcie powszechnego użytku, jak układach profesjonalnych i przemysłowych.
W Polsce ECC83 były produkowane (prawdopodobnie) w niewielkim zakresie, natomiast UNITRA rozprowadzała lampy importowane z NRD[4]. Diora zastosowała lampy ECC83 w radioodbiornikach Aria, Boston, Carmen Stereo oraz we wzmacniaczu DSL-201, a ZRK w odbiornikach Capella, Eroica, Turandot, Wirtuoz oraz w magnetofonach ZK 120 i ZK 140. Łódzka Fonica zastosowała je w szafach grających M-110 Meloman, M-122 i M-123 oraz we wzmacniaczach W 600, W 701 i WG-260 Stereo.
W 2012 produkowano ją jeszcze w Chinach (Shuguang), Rosji (sprzedawane pod wieloma nazwami) i Słowacji (JJ), głównie z przeznaczeniem do wzmacniaczy gitarowych.
Odpowiedniki
- Odpowiednikami ECC83 produkowanymi przez różne firmy były lampy B339, ECC803, 6L13, 12AX7R, 12DF7, 12DT7, 6681, 7025 i 7729.
- Wersje o zwiększonej niezawodności i trwałości (dla celów wojskowych, przemysłowych, lotniczych itp.) produkowano pod nazwami ECC803S, E83CC, M8137, QB339, 12AX7WA, 12AX7S, 5721, 5751WA i 6057. W Wielkiej Brytanii lampy przeznaczone do celów wojskowych oznaczano kodem CV4004.
- W ZSRR nie produkowano ścisłego odpowiednika lampy ECC83, ale podobną lampę 6Н2П (6N2P).
Ciekawostki
- Pierwszy komercyjnie dostępny wzmacniacz operacyjny, K2-W wyprodukowany przez firmę George A. Philbrick Researches 1952 zawierał dwie lampy 12AX7. Był stosowany w modułach funkcyjnych komputerów analogowych[5].
- Lampa ECC83 wraz z odmianami była (i nadal jest) najpopularniejszą lampą stosowaną w stopniach wstępnych lampowych wzmacniaczy gitarowych najbardziej znanych firm: Fender[6], Marshal[7], Vox (między innymi AC15, AC30)[8] i wielu innych.
- Niektóre profesjonalne nowsze wersje lampy były produkowane z siatką napinaną, na przykład E83CC firmy Tesla.
- Grzejnik niektórych wersji lampy ECC83 dosyć intensywnie rozbłyskuje po włączeniu zasilania, jest to całkowicie normalne i nie ma wpływu na trwałość lampy.
Właściwości i propozycje wykorzystania
ECC83 to najpopularniejsza lampa przeznaczona do wzmacniaczy napięciowych małej częstotliwości o dużym wzmocnieniu (osiągalne wzmocnienie na jednej triodzie osiąga w praktyce wartość do około 60). Na kartach katalogowych (i w tabeli poniżej) można znaleźć liczne propozycje typowych punktów pracy w takich zastosowaniach.
Żarzenie jest możliwe zarówno w układzie szeregowym (prąd 0.3 A lub 0.15 A), jak równoległym (napięcie 6.3 V lub 12.6 V).
| Typowe punkty pracy wzmacniacza RC z automatyczną polaryzacją | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ub [V] | Ra [kΩ] | Rg [kΩ] | Rk [kΩ] | Ia [mA] | Ua≈ [V] | μ [V/V] | h [%] |
| 200 | 47 | 150 | 1.5 | 0.86 | 18 | 34 | 8.5 |
| 100 | 330 | 1.8 | 0.65 | 20 | 50 | 4.8 | |
| 220 | 680 | 3.3 | 0.36 | 24 | 56 | 4.6 | |
| 250 | 47 | 150 | 1.2 | 1.18 | 23 | 37.5 | 7.0 |
| 100 | 330 | 1.5 | 0.86 | 26 | 54.5 | 3.9 | |
| 220 | 680 | 2.7 | 0.48 | 28 | 66.5 | 3.4 | |
| 300 | 47 | 150 | 1.0 | 1.55 | 26 | 40 | 5.0 |
| 100 | 330 | 1.2 | 1.11 | 30 | 57 | 2.7 | |
| 220 | 680 | 2.2 | 0.63 | 36 | 72 | 2.6 | |
| 350 | 47 | 150 | 0.82 | 1.98 | 33 | 40 | 4.4 |
| 100 | 330 | 1.0 | 1.4 | 36 | 57 | 2.2 | |
| 220 | 680 | 1.5 | 0.85 | 37 | 72 | 1.6 | |
| Lampa | Parametry charakterystyczne | Parametry wzmacniacza | Uwagi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| μ | r a [kΩ] | przy Ia [mA] | Ub [V] | Ra [kΩ] | Rg [kΩ] | Rk [kΩ] | Ia [mA] | Ua≈ [V] | μ (Ua≈/Ug≈) [V/V] | h [%] | ||
| 6CG7 | 20 | 7.7 | 9 | 100 | 50 | 300 | 2 | 15.5 | 13.5 | 4.2 | identyczne: 6SN7, 6N8S (6Н8С) | |
| 250 | 100 | 500 | 4 | 53 | 15 | 4.6 | ||||||
| ECC82 | 18 | 7.2 | 10 | 100 | 47 | 150 | 1.2 | 1.2 | 11 | 13.5 | 5.6 | identyczne: 12AU7A |
| 250 | 100 | 330 | 2.2 | 1.3 | 25 | 14 | 5.9 | |||||
| 350 | 100 | 330 | 2.2 | 2.3 | 49 | 14 | 6.1 | |||||
| ECC81 | 66 | 11 | 8.5 | 180 | 100 | 240 | 1.4 | 28 | 33 | identyczne: 12AT7A; podobne: ECC85 | ||
| 300 | 100 | 240 | 1.2 | 47 | 33 | |||||||
| ECC83 | 100 | 62.5 | 1.2 | 200 | 100 | 330 | 1.8 | 0.65 | 20 | 50 | 4.8 | identyczne: 12AX7A; podobne: 6N2P (6Н2П) |
| 250 | 100 | 330 | 1.5 | 0.86 | 26 | 54.5 | 3.9 | |||||
| 350 | 100 | 330 | 1 | 1.4 | 36 | 61 | 2.2 | |||||
| Zniekształcenia nieliniowe (h) są w przybliżeniu proporcjonalne do napięcia wyjściowego (Ua≈), przy mniejszych napięciach będą odpowiednio mniejsze. | ||||||||||||
Przypisy
- ↑ Wireless World, Jan. 1950, str. 45.
- ↑ Wireless World, Sept. 1952, str. 3.
- ↑ Wireless World, Oct. 1950, str. 3, 70.
- ↑ UNITRA (katalog), Lampy odbiorcze, WEMA, Warszawa 1974.
- ↑ Elementy komputerów analogowych
- ↑ Fender® Support
- ↑ Marshall Amps Heritage
- ↑ VOX Vintage Circuit Diagrams
- ↑ Piotr Mikołajczyk i Bohdan Paszkowski: Electronic Universal Vade-mecum, WNT, Warszawa 1960.
| Skróty oznaczeń używanych na Wiki Oktoda |
|---|
|