ECC81

ECC81
podwójna trioda
Żarzenie pośrednie równoległe lub szeregowe Uż 6.3V, 12.6V Iż 0.3A, 0.15A
Parametry dopuszczalne Pamax 2.5 W Uamax 300 V Ikmax 15 mA Parametry charakterystyczne μ 60 V/V Sa 5.5 mA/V
<htmlet nocache="yes">Frank_begin</htmlet> value=ECC81 <htmlet nocache="yes">Frank_end</htmlet>
w katalogu Franka

ECC81, 12AT7, 12AT7A – popularna podwójna trioda, o cokole nowalowym, średnim wzmocnieniu, początkowo przeznaczona do głowic UKF, ale okazała się dosyć uniwersalna i znalazła liczne inne zastosowania.

12AT7 i 12AT7A to oznaczenia amerykańskie, a ECC81 europejskie.

Historia i zastosowania

Lampa 12AT7 została wyprodukowana w USA w 1947. Była to podwójna trioda z nowo opracowanym cokołem nowalowym, przeznaczona do pracy w głowicach UKF odbiorników radiowych. Charakteryzowała się średnim wzmocnieniem i sporym nachyleniem charakterystyki. W 1951 Philips (wraz z zależnymi firmami Amperex i Mullard) opracował ECC81, lampę o identycznych parametrach, ale o znacząco mniejszym mikrofonowaniu i przekonstruowanym grzejniku (biflarnym), który umożliwiał stosowanie lampy również w układach z szeregowym żarzeniem i powodował mniejszy przydźwięk, co pozwalało na zastosowanie jej również we wzmacniaczach małych sygnałów. Większość amerykańskich firm wkrótce podjęła produkcję tak zmodernizowanej 12AT7 pod nazwą 12AT7A, niektóre zmodyfikowały konstrukcję pozostając przy starej nazwie.

W zastosowaniu w głowicach UKF lampa ECC81/12AT7A została wkrótce zastąpiona przez skonstruowaną przez Philipsa ECC85 posiadającą ekran pomiędzy systemami, a we wzmacniaczach kaskodowych przez ECC84. Była jednak nadal produkowana, gdyż znalazła liczne zastosowania, również w układach prądu stałego i małej częstotliwości, zarówno w sprzęcie powszechnego użytku, jak układach profesjonalnych i przemysłowych.

W Polsce nie była produkowana, licznie spotykane są lampy produkowane przez RFT z NRD.

Odpowiedniki

• Odpowiednikami ECC81 produkowanymi przez różne firmy były lampy 12AT7 12AT7A, B152, B309, CV455, ECC801, .
• Wersje specjalne, o zwiększonej niezawodności i trwałości (dla celów wojskowych, przemysłowych, lotniczych itp.) produkowano pod nazwami ECC801S, E81CC, M8162, QB329, 12AT7WA, 6060, 6201.
• Wersje o innym żarzeniu i cokole:
  • 6DT8, 6AT7N: z ekranem pomiędzy systemami, żarzenie 6,3 V;
  • 12DT8: z ekranem pomiędzy systemami, żarzenie 12.6 V;
  • PTT122P, R162: lampy telekomunikacyjne o żarzeniu 18 V;
  • F/6060: z wyprowadzeniami do bezpośredniego lutowania.

Ciekawostki

• Lampa EC92 zawiera jedną triodę o parametrach identycznych jak triody w ECC81.

Propozycje wykorzystania

Podstawowy układ wzmacniacza napięciowego z automatyczną polaryzacją na triodzie.

Lampa ECC81 jest jeszcze stosunkowo popularna. Oprócz oczywistego zastosowania do renowacji zabytkowego sprzętu radiowego bywa wykorzystywana jako napięciowy wzmacniacz małej częstotliwości o średnim wzmocnieniu.

Porównanie typowych wzmacniaczy napięciowych z automatyczną polaryzacją na popularnych triodach

Lampa	Parametry charakterystyczne			Parametry wzmacniacza								Uwagi
	μ	r a [kΩ]	przy Ia [mA]	Ub [V]	Ra [kΩ]	Rg [kΩ]	Rk [kΩ]	Ia [mA]	Ua≈ [V]	μ (Ua≈/Ug≈) [V/V]	h [%]
6CG7	20	7.7	9	100	50	300	2		15.5	13.5	4.2	identyczne: 6SN7, 6N8S (6Н8С)
				250	100	500	4		53	15	4.6
ECC82	18	7.2	10	100	47	150	1.2	1.2	11	13.5	5.6	identyczne: 12AU7A
				250	100	330	2.2	1.3	25	14	5.9
				350	100	330	2.2	2.3	49	14	6.1
ECC81	66	11	8.5	180	100	240	1.4		28	33		identyczne: 12AT7A; podobne: ECC85
				300	100	240	1.2		47	33
ECC83	100	62.5	1.2	200	100	330	1.8	0.65	20	50	4.8	identyczne: 12AX7A; podobne: 6N2P (6Н2П)
				250	100	330	1.5	0.86	26	54.5	3.9
				350	100	330	1	1.4	36	61	2.2
Zniekształcenia nieliniowe (h) są w przybliżeniu proporcjonalne do napięcia wyjściowego (Ua≈), przy mniejszych napięciach będą odpowiednio mniejsze.

Bibliografia

1. Piotr Mikołajczyk i Bohdan Paszkowski: Electronic Universal Vade-mecum, WNT, Warszawa, 1964.

Linki zewnętrzne

• Radiomuseum: [1].

Skróty oznaczeń używanych na Wiki Oktoda

μ - wzmocnienie napięciowe μs2 - oddziaływanie napięciowe siatki drugiej α - wskazanie wskaźnika dostrojenia AM - modulacja amplitudy ARCz - automatyczna regulacja częstotliwości ARW - automatyczna regulacja wzmocnienia Ia - prąd anody Iaimax - maksymalny prąd anody w impulsie Il - prąd ekranu Is - prąd siatki Is1 - prąd siatki pierwszej Is2 - prąd siatki drugiej Is3 - prąd siatki trzeciej Is4 - prąd siatki czwartej Iamax - maksymalny prąd anody Ikmax - maksymalny prąd katody Io - maksymalny prąd wyprostowany Iż - prąd żarzenia FM - modulacja częstotliwości h - zniekształcenia nieliniowe m.cz. - małej częstotliwości Pamax - maksymalna moc strat w anodzie p.cz. - pośredniej częstotliwości Ps2max - maksymalna moc strat w siatce drugiej Pwy -moc wyjściowa ra - opór wewnętrzny Ra - opór obwodu anodowego Rk - rezystancja w katodzie Rg - rezystancja w obwodzie siatki Sa - nachylenie charakterystyki lampy Ua - napięcie anody Ua≈ - napięcie zmienne na anodzie Uaiwmax - maksymalne wsteczne napięcie anody w impulsie Uamax - maksymalne napięcie anody Ub - napięcie zasilania Ubmax - maksymalne napięcie zasilania Ul - napięcie ekranu Us - napięcie siatki Us1 - napięcie siatki pierwszej Us2 - napięcie siatki drugiej Us2max - maksymalne napięcie siatki drugiej Us3 - napięcie siatki trzeciej Us4 - napięcie siatki czwartej Utr - maksymalne napięcie prądu zmiennego Uż - napięcie żarzenia Uż-k - maksymalne napięcie między włóknem żarzenia a katodą